Pacjent zawsze przed operacją jest obowiązany podpisać pisemną zgodę na zabieg. W formularzu z reguły jest wyszczególnione praktyczne każde możliwe powikłanie, które może wystąpić w związku z planowanym zabiegiem. W sprawach z zakresu prawa medycznego przyjmuje się jednak, że ryzyko, jakie bierze na siebie pacjent, wyrażając zgodę na zabieg operacyjny, obejmuje tylko zwykłe powikłania pooperacyjne. Zgoda pacjenta na zabieg nie obejmuje natomiast możliwości uszkodzenia innego organu. Uszkodzenie innego organu podczas operacji jest wynikiem nieuwagi, czy niezręczności lekarza, a nie powikłaniem pooperacyjnym.
Oto historia Pana Tadeusza (imię zmienione), któremu lekarz podczas operacyjnego leczenia prawostronnej kamicy nerkowej przeciął fragment jelita grubego
Pan Tadeusz w dniu 3 lutego 2004 r. został przyjęty do szpitala w T. w celu operacyjnego leczenia prawostronnej kamicy nerkowej metodą litotrypsji nefroskopowej (PCNL), na co powód wyraził pisemną zgodę (metoda PCNL pozwala na usunięcie kamieni, których wielkość przekracza 2 cm. W trakcie zabiegu, w okolicy lędźwiowej, wykonywane jest niewielkie nacięcie o długości do 20 mm – zabieg odbywa się w znieczuleniu ogólnym pod kontrolą USG i RTG). W następnej dobie po zabiegu pacjent dostał silnego bólu brzucha. Podawane środki zaradcze nie przyniosły oczekiwanego efektu, co skutkowało podjęciem decyzji o wykonaniu kontrolnego otwarcia jamy brzusznej. Po otwarciu jamy brzusznej stwierdzono około 0,5 cm uszkodzenie ściany tylnej okrężnicy wstępującej, które spowodowało rozprzestrzenienie się bakterii kałowych wewnątrz organizmu i ostatecznie do powstania ropniaków płuca prawego, którego fragment został usunięty po dekortykacji płuca prawego podczas operacji torakochirurgicznej. Z powodu powstania ropniaka opłucnej po stronie pacjenta przewieziono transportem medycznym do szpitala o wyższym stopniu referencyjności celem wykonania operacji naprawczej. Powód został przyjęty do oddziału Torakochirurgii. Powodowi wykonano dekortykację płuca prawego i wycięcie pęcherza rozedmowego szczytu płuca prawego w znieczuleniu ogólnym. Pacjenta w celu dalszej diagnostyki przeniesiona na Oddział Urologii. Tam stwierdzono, iż po wykonanym poprzednio zabiegu PCNL został u pacjenta złóg w nerce prawej, który przemieścił się do moczowodu. Pacjentowi wykonano metodą laserową zabieg ESWL (kruszenie kamieni falą uderzeniową generowaną zewnątrzustrojowo), po wcześniejszym założeniu cewnika moczowodowego do miedniczki prawej.
Jak sprawę ocenili biegli i Sąd?
Sąd rozpoznający niniejsza sprawę po dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego stwierdził, że u powoda doszło do wyrządzenia szkody, albowiem nie tylko, że nie usunięto mu kamieni nerkowych podczas zabiegu litotrypsji nefroskopowej metodą PCNL, to dodatkowo wskutek przecięcia fragmentu jelita grubego na odcinku okrężnicy doszło do wielu powikłań. Pacjent musiał być poddany reoperacji oraz wielu badaniom, co naraziło go na dodatkowy ból i cierpienia. W czasie hospitalizacji na skutek kolejnych zabiegów naprawczych powód był odżywiany przez 3 tygodnie pozajelitowo, co powodowało znaczny dyskomfort. Również wielokrotne zakładanie drenów na brzuchu oraz do opłucnej niewątpliwie było dla pacjenta uciążliwe i bolesne. Zdaniem Sądu wszystkie te zabiegi powodowały niepotrzebne cierpienia fizyczne i psychiczne, które nie miałyby miejsca, gdyby zabieg przeprowadzono z dołożeniem najwyższej staranności, jaka w tym przypadku była możliwa przy obecnie stosowanych metodach leczenia tego typu schorzenia, jakie występowało u powoda. Zawinienie lekarza w tym wypadku, zdaniem Sądu, nie ulega wątpliwości, gdyż zabieg u powoda został wykonany mało starannie, mimo że na obecnym etapie rozwoju wiedzy medycznej należy on do standardowo wykonywanych i nieskomplikowanych. Wszystkie powikłania, jakie wystąpiły u powoda, związane były z uszkodzeniem narządu sąsiadującego, tj. okrężnicy i pozostawały w adekwatnym związku przyczynowo-skutkowym. Zdaniem Sądu pierwszej instancji powód godził się na typowe i normalne skutki zabiegu, a nie obejmował swoją świadomością możliwości uszkodzenia innego organu, w szczególności jelita i ostatecznie płuca prawego.
Szpital za niestaranne wykonanie zabiegu przez lekarza musiał wypłacić pacjentowi 150.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz został zobowiązany do wypłaty na rzecz pacjenta renty po 440 zł miesięcznie.
Wyrok w tej sprawie zapadł przed Sądem Apelacyjnym w Krakowie w dniu 12.10.2007 r. w sprawie o sygn. akt I ACa 920/07.
